Lipit hóa 12: Sơ đồ tư duy, lý thuyết và bài tập
Lipit là một trong những nội dung trọng tâm trong chương trình hóa học lớp 12. Vì vậy để đạt kết quả tốt học sinh cần chú ý ôn tập kỹ kiến thức về lipit hóa 12. Trong bài viết dưới đây, chúng mình đã tổng hợp lại các kiến thức quan trọng và sơ đồ tư duy về lipit cho các bạn học sinh tham khảo và ôn tập.
Lipit là gì
Lipit là gì?
- Khái niệm
Lipit là một nhóm các hợp chất hữu cơ tự nhiên không hòa tan trong nước nhưng hòa tan trong dung môi hữu cơ như rượu, ether, chloroform, benzen,...
Gồm gốc axit béo (axit đơn chức có số C chẵn, mạch dài, không phân nhánh) + gốc hiđrocacbon của glixerol.
Một số axit béo thường gặp:
- Axit panmitic: C15H31COOH
- Axit stearic: C17H35COOH
- Axit oleic: C17H33COOH (có 1 nối đôi)
- Axit linoleic: C17H31COOH (2 nối đôi)
- Phân loại
Lipit gồm có : chất béo, sáp, setori, photpholipit, … đặc thù của chúng đều là những este phức tạp
- Chất béo là trieste của glixerol và những axit béo, và là những axit monocacboxylic có số chẵn nguyên tử C (Thường từ 12C đến 24C) không phân nhánh, được gọi chung là triglixerit. Đây là hợp chất quan trọng nhất trong những loại Lipit.
- Sáp là este của monoancol cao và axit béo .
- Setori là este của monoancol mà gốc hidrocacbon gồm 4 vòng có chung cạnh với axit béo.
- Photpholipit là este của glixerol chứa 2 gốc axit béo và 1 gốc photphat hữu cơ.
👉 Xem thêm: Đề thi thpt quốc gia 2024 môn hóa mới nhất
👉 Xem thêm: Bộ 30 đề thi thử thpt quốc gia 2024 môn hóa mới nhất
👉 Xem thêm: Cấu trúc đề thi thpt quốc gia 2024 môn hóa chính xác
👉 Xem thêm: Tài liệu ôn thi thpt quốc gia 2024 môn hóa mới nhất
Lý thuyết lipit hóa 12
1. Tính chất vật lý
1.1. Trạng thái tự nhiên
- Chất béo là thành phần chính của mỡ động vật và dầu thực vật.
- Sáp điển hình là sáp ong.
- Steroit và photpholipit có trong cơ thể sinh vật.
1.2. Tính chất vật lý
- Các triglixerit chứa chủ yếu các gốc axit béo no thường là chất rắn ở nhiệt độ phòng, như mỡ động vật.
- Các triglixerit chứa chủ yếu các gốc axit béo không no thường là chất lỏng ở nhiệt độ phòng và được gọi là dầu, thường có nguồn gốc thực vật hoặc từ động vật máu lạnh như dầu cá…
- Chất béo nhẹ hơn nước và không tan trong nước, tan trong các dung môi hữu cơ không phân cực như benzen, xăng, ete…
2. Tính chất hóa học
2.1. Phản ứng thủy phân trong môi trường axit
Lipit bị thuỷ phân bởi những enzim đặc hiệu (xúc tác sinh học) trong cơ thể ngay ở
điều kiện thường, hoặc khi đun nóng có xúc tác axit tạo thành axit béo và glixerol.
Phương trình tổng quát của phản ứng thủy phân trong môi trường axit:
RCOOR' + H2O → RCOOH + R'OH
Đăng ký nhận học bổng ngay
2.2. Phản ứng xà phòng hóa
Phản ứng xà phòng hóa là phản ứng thủy phân este trong môi trường kiềm, tạo thành ancol và muối cacboxylat. Phản ứng xà phòng hóa của lipit là phản ứng thủy phân của chất béo trong môi trường kiềm, tạo thành glixerol và hỗn hợp muối natri hoặc kali của các axit béo.
Phương trình tổng quát của phản ứng xà phòng hóa:
RCOOR' + NaOH → RCOONa + R'OH
2.3. Phản ứng cộng hidro của chất béo lỏng
Phản ứng cộng hidro của chất béo lỏng là phản ứng hóa học mà các phân tử chất béo lỏng (chứa các gốc hidrocacbon không bão hòa) phản ứng với hidro (H2) dưới tác dụng của chất xúc tác, tạo thành các phân tử chất béo rắn (chứa các gốc hidrocacbon bão hòa).
Phản ứng này được gọi là phản ứng đồng phân hóa hidro hoặc hydro hóa chất béo.
Phương trình tổng quát của phản ứng cộng hidro của chất béo lỏng:
R-CH=CH-R' + H2 → R-CH2-CH2-R'
3. Vai trò và ứng dụng của chất béo
3.1. Vai trò của chất béo
- Chất béo là nguồn năng lượng dự trữ chính của cơ thể, cung cấp khoảng 60% năng lượng cần thiết cho cơ thể hoạt động.
- Chất béo là thành phần chính cấu tạo nên màng tế bào, giúp bảo vệ tế bào khỏi các tác nhân bên ngoài và kiểm soát sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường.
- Một số loại chất béo đóng vai trò quan trọng trong sản xuất hormone, chẳng hạn như estrogen, progesterone, testosterone,...
3.2. Ứng dụng của chất béo
- Chất béo cung cấp năng lượng và hương vị cho thực phẩm. Một số loại thực phẩm giàu chất béo bao gồm dầu thực vật, bơ, thịt, trứng, sữa,...
- Chất béo được sử dụng trong một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc mỡ, kem, viên nang,... Chất béo giúp thuốc thẩm thấu qua da và đường tiêu hóa hiệu quả hơn.
- Chất béo được sử dụng trong một số ngành công nghiệp, chẳng hạn như ngành sản xuất mỹ phẩm, ngành sản xuất sơn, ngành sản xuất cao su,... Chất béo giúp các sản phẩm trong các ngành này có độ bền, độ bóng và khả năng chống thấm nước tốt hơn.
Sơ đồ tư duy lipit hóa 12
Sơ đồ tư duy là một trong những phương pháp được đánh giá là hiệu quả nhất giúp các bạn học sinh học tập tốt. Vì vậy, các bạn học sinh nên học cách vẽ và sử dụng sơ đồ tư duy thường xuyên để hệ thống hóa kiến thức một cách logic. Không chỉ vậy, phương pháp này còn giúp tăng khả năng sáng tạo và tư duy, đặc biệt là tiết kiệm rất nhiều thời gian ôn bài.
Các bạn học sinh có thể tham khảo sơ đồ tư duy dưới đây để tự hệ thống hóa kiến thức đã học về Lipit nhé!
Sơ đồ tư duy lipit hóa 12
Kinh nghiệm học lipit hóa 12
Trước hết, các bạn học sinh cần nắm chắc lý thuyết về lipit bao gồm định nghĩa, tính chất vật lý và hóa học để có thể dễ dàng áp dụng vào giải bài tập. Để ghi nhớ kiến thức nhanh chóng, hiệu quả các bạn học sinh có thể tự xây dựng cho mình sơ đồ tư duy cá nhân cho mỗi bài học.
Việc giải bài tập thường xuyên cũng là cách hiệu quả để củng cố kiến thức và nâng cao điểm số. Các bạn học sinh nên làm nhiều dạng bài tập khác nhau, bao gồm cả bài tập trắc nghiệm và bài tập tự luận có mức độ từ dễ đến khó. Khi luyện tập, học sinh cần chú ý phân tích kỹ đề bài, xác định phương pháp giải phù hợp và kiểm tra lại kết quả.
Để ôn tập hiệu quả các bạn học sinh nên chú ý chọn những nguồn tài liệu tham khảo uy tín, bám sát đề thi THPT Quốc Gia. Có rất nhiều nguồn tài liệu uy tín các bạn có thể tham khảo để luyện giải bài tập như sách giáo khoa, sách bài tập và các loại sách tham khảo được xuất bản bởi Bộ giáo dục và đào tạo, Đại học Quốc Gia Hà Nội,…
Bài tập lipit hóa 12
👉 Xem thêm: 100 bài tập lipit mới nhất
Kinh nghiệm học Lipit hóa 12
Hy vọng với những kinh nghiệm và kiến thức mà chúng mình đã chia sẻ ở bài viết trên đây sẽ giúp các bạn có quá trình học tập và ôn luyện hiệu quả. BTEC FPT chúc bạn thành công trên con đường học tập!
Copy link
Đã sao chép
Tin tức mới nhất
Nhập học liền tay
