Các tác phẩm văn học lớp 12 (SGK và đã thi)

Những tác phẩm văn học lớp 12 đã trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình học tập của chúng ta. Qua các tác phẩm này, chúng ta không chỉ được mở rộng vốn hiểu biết về văn học mà còn rèn luyện khả năng tư duy, cảm thụ và nâng cao tình yêu đối với đất nước, ngôn ngữ của chúng ta. Bài viết này BTEC FPT sẽ giúp bạn tổng hợp và khám phá sâu hơn về các tác phẩm văn học lớp 12 đã được đưa vào chương trình giảng dạy và xuất hiện trong các đề thi, từ đó giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về kho tàng văn học Việt Nam.

Các tác phẩm văn học lớp 12 trong SGK

Văn học lớp 12 có thể nói là một cuộc hành trình đầy thú vị, đưa chúng ta đến với nhiều dạng cảm xúc khác nhau, khám phá những giá trị nhân văn thật sâu sắc và được chiêm nghiệm lại về cuộc sống này. Sau đây hãy cùng BTEC FPT ôn tập những tác phẩm văn học lớp 12 có trong sgk nhé!

Chương trình văn học Việt Nam 

• Tuyên ngôn độc lập - Hồ Chí Minh 

Nội dung: Bản tuyên ngôn lịch sử, khẳng định độc lập tự do của dân tộc Việt Nam, tố cáo những tội ác của thực dân pháp và phát xít Nhật trong chiến tranh.

Hoàn cảnh sáng tác: Sau khi trở về từ Việt Bắc, ngày 26/8/1945 Hồ Chí Minh soạn Tuyên ngôn độc lập. Ngày 02/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, Người đọc bản Tuyên ngôn độc lập

• Tây tiến - Quang Dũng 

Nội dung: Miêu tả cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến, ca ngợi tinh thần lạc quan, yêu đời, khí phách anh hùng của những người lính.

Hoàn cảnh sáng tác: Trong thời kỳ chiến đấu giải phóng dân tộc, trung đoàn Tây Tiến đã ra đời năm 1947, đại đội trưởng Quang Dũng gia nhập đoàn quân. Sau đó, ông chuyển đến đơn vị mới nhưng vẫn nhờ về đơn vị cũ nên đã sáng tác bài thơ này

• Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm 

Nội dung: Ca ngợi vẻ đẹp của đất nước, con người Việt Nam, thể hiện tình yêu quê hương đất nước sâu sắc.

Hoàn cảnh: Viết trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

• Việt Bắc - Tố Hữu 

Nội dung: Miêu tả cuộc sống gian khổ nhưng đầy tình yêu của người dân Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp.

Hoàn cảnh: Viết trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

• Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên 

Nội dung: Miêu tả vẻ đẹp của biển cả, con người và cuộc sống.

Hoàn cảnh: bài thơ được sáng tác vào năm 1958 - 1960 trong cuộc vận động xây dựng kinh tế ở miền núi Tây Bắc

• Đò lèn - Nguyễn Duy 

Nội dung: Miêu tả cuộc sống lao động vất vả của người dân vùng sông nước.

Hoàn cảnh: Viết về cuộc sống của người dân lao động.

• Sóng - Xuân Quỳnh 

Nội dung:  mô tả tình yêu sâu sắc, chân thành và đầy hy vọng của một người phụ nữ, mong muốn vượt qua thử thách của thời gian và tuổi tác để bên nhau mãi mãi, cho thấy tình yêu là một giá trị cao quý và hạnh phúc lớn lao

Hoàn cảnh: bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi thực tế tại vùng biển Diêm Điền và được in trong tập Hoa dọc chiến hào

• Ai đã đặt tên cho dòng sông - Nguyễn Huy Tưởng

Nội dung: Khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên và con người qua tên gọi của dòng sông.

Hoàn cảnh: Viết về tình yêu quê hương đất nước.

• Vợ nhặt - Kim Lân 

Nội dung: Miêu tả cuộc sống của người dân lao động trong thời kỳ đói kém, ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người lao động.

Hoàn cảnh: Viết trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

• Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài 

Nội dung: Miêu tả cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số dưới ách thống trị của phong kiến, ca ngợi cuộc đấu tranh giành độc lập.

Hoàn cảnh: Viết về cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số.

• Người lái đò sông Đà - Nguyễn Tuân 

Nội dung: Miêu tả vẻ đẹp hùng vĩ của sông Đà và tài năng của người lái đò.

Hoàn cảnh: Viết về thiên nhiên và con người Việt Nam.

• Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành 

Nội dung: Miêu tả cuộc sống của người dân miền núi trong kháng chiến chống Mỹ, ca ngợi tinh thần yêu nước bất khuất.

Hoàn cảnh: Viết trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

• Những đứa con trong gia đình - Nguyễn Thi 

Nội dung: Miêu tả cuộc sống của gia đình nông dân Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ.

Hoàn cảnh: Viết trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

• Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu 

Nội dung: Khái quát về vấn đề đạo đức, lương tâm của con người trong xã hội.

Hoàn cảnh: Viết trong thời kỳ đổi mới.

• Hồn Trương Ba, da hàng thịt - Lưu Quang Vũ 

Nội dung: Đặt ra những vấn đề triết lý về bản chất con người, về sự sống và cái chết.

Hoàn cảnh: Viết trong thời kỳ đổi mới.

Các tác phẩm văn học lớp 12 trong sgk

Chương trình văn học nước ngoài 

• Thuốc - Lỗ Tấn 

Nội dung chính: Truyện ngắn phê phán sâu sắc xã hội Trung Quốc đương thời, đặc biệt là sự thờ ơ, ích kỷ của con người trước nỗi đau của người khác. Qua câu chuyện về một người bệnh nặng tìm thuốc cứu chữa nhưng không ai chịu giúp đỡ, Lỗ Tấn đã phơi bày những căn bệnh xã hội sâu xa.

Hoàn cảnh sáng tác: năm 1919 lúc nổ ra phong trào Ngũ tứ và được đăng trên tạp chí Tân thanh niên

• Số phận con người - Sô-lô-khốp, Nga

Nội dung chính: kể về nhân vật chính là Xocolop nhập ngũ rồi bị đày đọa, sau khi chiến tranh kết thúc anh đã mất vợ, mất con và luôn bị ám ảnh bởi điều đó nhưng vấn nhận nuôi Vania và đối xử với cô bé rất tốt

Hoàn cảnh sáng tác: tác phẩm này được sáng tác vào năm 1957 và viết về cái nhìn toàn diện của con người sau khi chiến tranh kết thúc

• Ông già và biển cả - E. Hê-minh-uê

Nội dung chính: Truyện ngắn kể về cuộc chiến đấu không khoan nhượng giữa một lão ngư già và một con cá kiếm khổng lồ. Qua câu chuyện này, tác giả muốn nói lên ý nghĩa của sự bền bỉ, ý chí kiên cường của con người trước những khó khăn, thử thách trong cuộc sống.

Hoàn cảnh sáng tác: tác phẩm được sáng tác năm 1952 và được xuất bản lần đầu tiên trên tạp chí Đời sống gây được tiếng vang ngút trời

Các tác phẩm văn học lớp 12 chưa thi và đã thi

Thường thì các đề thi THPT Quốc gia môn ngữ văn thì các tác phẩm đã được ra đề sẽ không xuất hiện vào năm thi kế tiếp hoặc sau đó. Vì thế nên các bạn thí sinh có thể tham khảo các tác phẩm đã được đề lên kế hoạch ôn tập tối ưu nhất. 

Năm 2013: Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm

Năm 2014: Hồn Trương Ba - Lưu Quang Vũ

Năm 2015: Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu

Năm 2016: Vợ Nhặt - Kim Lân

Năm 2017: Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm

Năm 2018: Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu và Hai đứa trẻ - Thạch Lam

Năm 2019: Ai đã đặt tên cho dòng sông? – Hoàng Phủ Ngọc Tường

Năm 2020: Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm

Năm 2021: Sóng - Xuân Quỳnh

Năm 2022: Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu

Năm 2023: Vợ nhặt - Kim Lân

Và dưới đây là những phần, đoạn trích chưa thi để các bạn có thể ưu tiên ôn tập cho kì thi sắp tới nhé:

Các tác phẩm văn học chưa thi và đã thi

Lên lưu ý những tác phẩm nào?

1. Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài):

• Lưu ý:

Tập trung vào các chi tiết miêu tả cuộc sống, phong tục tập quán của người Mèo.

Phân tích tâm lý nhân vật A Phủ, Mị và ý nghĩa của hành động cắt dây cởi trói cho A Phủ.

Liên hệ với hiện thực xã hội để thấy được giá trị nhân đạo của tác phẩm.

2. Người lái đò sông Đà (Nguyễn Tuân):

• Lưu ý:

Tập trung vào các hình ảnh so sánh, nhân hóa đặc sắc để cảm nhận vẻ đẹp của sông Đà.

Phân tích tâm lý nhân vật người lái đò, từ đó thấy được sự đối lập giữa con người và thiên nhiên.

Liên hệ với những tác phẩm khác có đề tài về thiên nhiên.

3. Ai đã đặt tên cho dòng sông (Hoàng Phủ Ngọc Tường):

• Lưu ý:

Tập trung vào cách sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, âm thanh để miêu tả cảnh vật.

Phân tích ý nghĩa sâu xa của những cái tên địa danh.

Liên hệ với những tác phẩm khác có đề tài về quê hương.

4. Việt Bắc (Tố Hữu):

• Lưu ý:

Tập trung vào các hình ảnh thơ mộng, lãng mạn để cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt Bắc.

Phân tích tình cảm của nhà thơ đối với quê hương, đất nước.

Liên hệ với những bài thơ khác có đề tài về kháng chiến.

5. Tây Tiến (Quang Dũng):

• Lưu ý:

Tập trung vào các hình ảnh đối lập, tương phản để khắc họa vẻ đẹp hùng vĩ và khắc nghiệt của thiên nhiên Tây Bắc.

Phân tích tâm trạng của người lính trong những hoàn cảnh khác nhau.

Liên hệ với những bài thơ khác có đề tài về chiến tranh.

6. Tiếng hát con tàu (Chế Lan Viên):

• Lưu ý:

Tập trung vào các hình ảnh giàu chất thơ để cảm nhận vẻ đẹp của biển cả.

Phân tích ý nghĩa của những hình ảnh ẩn dụ, so sánh.

Liên hệ với những bài thơ khác có đề tài về biển cả.

7. Đất Nước (Nguyễn Khoa Điềm):

• Lưu ý:

Tập trung vào các hình ảnh đa dạng, phong phú để cảm nhận vẻ đẹp của đất nước.

Phân tích ý nghĩa của những câu thơ giàu tính triết lý.

Liên hệ với những bài thơ khác có đề tài về đất nước.

Lên lưu ý những tác phẩm nào

Hy vọng với tất tần tật những thông tin về các tác phẩm văn học lớp 12 trong kì thi THPT Quốc gia trên đây được BTEC FPT chia sẻ sẽ giúp các bạn thí sinh có thể ôn tập ở trạng thái tốt nhất, tích lũy được đủ khối lượng kiến thức cũng như là có một kì thi tuyệt vời.