Phân tích tác phẩm Đò lèn Nguyễn Duy

Trong bức tranh đa sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại, “Đò lèn” của nhà thơ Nguyễn Duy nổi bật như một tác phẩm đầy ấn tượng và sâu sắc. Bài thơ không chỉ là một bức tranh thi ca về cuộc sống miền quê mà còn là tiếng lòng của tác giả về quê hương, về những kỉ niệm tuổi thơ và sự biến đổi của thời gian. Ở bài viết này BTEC FPT sẽ phân tích chi tiết tác phẩm này nhé!

Giới thiệu về tác phẩm đò lèn

Tác giả

Nguyễn Duy tên khai sinh là Nguyễn Duy Nhuệ, ông sinh năm 1948 tại Thanh Hóa. Ông từng chiến đấu ở chiến trường nổi tiếng ác liệt thời chống Mỹ như Khe Sanh, đường 9 Nam Lào, Quảng trị.

Những tác phẩm chính của ông bao gồm 

+ Thơ: cát trắng(1973), ánh trăng(1984), đãi cát tìm vàng(1987), mẹ và em(1987)...

+ tiểu thuyết: khoảng cách (1986) 

+ Bút kí: nhìn ra bể rộng trời cao(1986)..

Phong cách nghệ thuật 

- Thơ Nguyễn Duy có sự kết hợp hài hòa giữa cái duyên dáng, trữ tình với chất thế sự đậm đặc.

- Ông đã góp phần làm mới thể lục bát bằng những tìm tòi theo hướng hiện đại.

Tác phẩm 

Bài Đò Lèn được viết năm 1983, trong một dịp nhà thơ trở về quê hương, sống với những hồi ức đan xen nhiều buồn vui thời thơ ấu.

Bố cục: gồm 2 phần 

- Phần 1 (5 khổ đầu): Người cháu nhớ lại hình ảnh tảo tần, lam lũ của bà.

- Phần 2 (còn lại): Sự thức tỉnh muộn màng của người cháu.

Giá trị nội dung

- Đò Lèn gợi lên những kí ức đẹp về thời thơ ấu và hình ảnh người bà tảo tần, bày tỏ tấm lòng yêu quý, kính trọng rất mực của người cháu đối với người bà đã mất.

- Là sự ân hận muộn màng của người cháu về thời thơ ấu vô tư, vô tâm, sống bằng ảo tưởng đẹp mà không thấu hiểu cuộc sống cơ cực của bà.

Giá trị nghệ thuật 

- Có sự hòa quyện giữa tính cách dân gian và phong vị cổ điển.

- Hình ảnh giản dị và gần gũi với cuộc sống đời thường, chất hỏm hỉnh dân gian.

Giới thiệu về tác phẩm đò lèn

Dàn ý phân tích tác phẩm đò lèn

Mở bài 

Giới thiệu về tác giả và tác phẩm 

Nguyễn Duy là nhà thơ của những vẻ đẹp đời thường, những giá trị khiêm nhường mà bền vững.

Bài thơ Đò lèn được sáng tác vào tháng 9 - 1938 khi Nguyễn Duy trở về quê ngoại thăm bà sau bao năm xa cách nhưng bà đã không còn.

Thân bài 

Hình ảnh của người bà tảo tần trong ký ức của người cháu 

Hình ảnh người bà hiện lên qua những chi tiết cụ thể:

• Cuộc sống lam lũ: "bà mò cua xúc tép", "gánh chè xanh Ba Trại", "thập thững những đêm hàn", "bom Mỹ giội nhà bà tôi bay mất", "bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn". Những chi tiết này cho thấy cuộc sống vất vả, gian nan của người bà để nuôi cháu.
• Tình yêu thương vô bờ bến: "níu váy bà đi chợ Bình Lâm", "bà hiền lành, tâm hồn bà đôn hậu, thánh thiện". Qua những chi tiết này, ta thấy được tình yêu thương bao la của bà dành cho cháu.
• Bà là biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam: Hình ảnh người bà hiện lên với phẩm chất cao quý: cần cù, chịu thương chịu khó, giàu lòng nhân ái. Bà là đại diện cho những người phụ nữ Việt Nam truyền thống, luôn hy sinh vì gia đình.
• Tạo nên một bức tranh sống động, chân thực về cuộc sống của người bà và người cháu.
• Gợi lên sự cảm thông, trân trọng đối với những hy sinh của người bà.
• Khơi gợi những kỷ niệm tuổi thơ đẹp đẽ trong lòng người đọc.

Ngôn ngữ:

• Ngôn ngữ rất là giản dị, gần gũi với đời sống hàng ngày.
• Sử dụng nhiều động từ mạnh, tạo cảm giác sinh động.
• Các hình ảnh so sánh, nhân hóa làm tăng tính gợi hình cho bài thơ.

Sự thức tỉnh muộn màng của người cháu

Nỗi ân hận muộn màng:

• Câu thơ "Khi tôi biết thương bà thì đã muộn" thể hiện sự day dứt, ân hận của người cháu khi nhận ra giá trị của tình bà cháu quá muộn màng.
• Hình ảnh "nấm cỏ" tượng trưng cho sự ra đi vĩnh viễn của bà, khiến nỗi đau của người cháu càng thêm sâu sắc.

Suy ngẫm về cuộc đời:

• Câu thơ "Dòng sông xưa vẫn bên lở bên bồi" gợi ra quy luật vô thường của cuộc sống, sự đổi thay của thời gian.
• Qua đó, tác giả nhắc nhở chúng ta về giá trị của hiện tại và tầm quan trọng của việc trân trọng những người thân yêu.

Ý nghĩa của sự thức tỉnh:

• Giúp chúng ta nhận ra giá trị của gia đình, của tình yêu thương.
• Khuyến khích chúng ta sống có trách nhiệm hơn với những người xung quanh.

Kết hợp hai luận điểm:

• Quan hệ giữa hai luận điểm: Hai luận điểm này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Sự thức tỉnh muộn màng của người cháu là kết quả của việc hồi tưởng về những kỷ niệm tuổi thơ và nhận ra những giá trị mà mình đã bỏ qua.
• Ý nghĩa tổng thể của bài thơ: Bài thơ "Đò Lèn" không chỉ là một hồi ức về tuổi thơ mà còn là một bài học về tình yêu thương, sự trân trọng và ý nghĩa của cuộc sống.

Đặc sắc của nghệ thuật:

- Sử dụng thủ pháp đối lập, phép so sánh đối chiếu

- Giọng điệu thành thực, thẳng thắn

- Có sự hòa quyện giữa tính cách dân gian và phong vị cổ điển.

- Hình ảnh giản dị, gần gũi với cuộc sống đời thường, chất hóm hỉnh dân gian.

Kết bài 

- Khái quát lại giá trị nội dung cho bài thơ

- Nêu cảm nhận của bản thân về bài thơ và đưa ra những bài học đã rút ra sau khi đọc tác phẩm. 

Dàn ý phân tích tác phẩm đò lèn

Tổng hợp các bài phân tích tác phẩm đò lèn

Dưới đây BTEC FPT sẽ tổng hợp lại những bài phân tích hay và ý nghĩa nhất để các thí sinh có thể tham khảo:

Đề phân tích “Đò lèn” chi tiết nhất - Bài mẫu số 1 

Đề phân tích “Đò lèn” chi tiết nhất - Bài mẫu số 2 

Đề phân tích “Đò lèn” chi tiết nhất - Bài mẫu số 3 

Bài thơ "Đò Lèn" của Nguyễn Duy là một trong những tác phẩm tiêu biểu về tình bà cháu trong văn học Việt Nam. Qua những hình ảnh giản dị, chân thực, tác giả đã thành công trong việc truyền tải những cảm xúc sâu lắng về tuổi thơ, quê hương và tình yêu thương gia đình. Với những giá trị nghệ thuật độc đáo và ý nghĩa nhân văn sâu sắc, "Đò Lèn" không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một tài liệu tham khảo quý giá cho những ai muốn tìm hiểu về thơ ca Việt Nam và tình cảm gia đình.